Sivanandalahari-48

నిత్యానన్ద రసాలయం సురముని స్వాన్తామ్బు జాతాశ్రయం

స్వచ్ఛం సద్విజ సేవితం కలుషహృత్ సద్వాసనావిష్కృతమ్ .

శంభుధ్యాన సరోవరం వ్రజ మనో హంసావతంస స్థిరం

కిం క్షుద్రాశ్రయ పల్వల భ్రమణ సంజాత శ్రమం ప్రాప్స్యసి (48)

నిత్య ఆనన్ద = శాశ్వతమైన ఆనందము

రస = (అనెడి) ఉదకమునకు (నీటికి)

ఆలయం = స్థానమైనది

సుర = దేవతలయొక్కయు

ముని = మునులయొక్కయు

స్వాన్త = హృదయములు అను

అమ్బుజాత = పద్మములకు

ఆశ్రయం = ఆశ్రయమైనది

స్వచ్ఛం = నిర్మలమైనది

సద్విజ = బ్రహ్మజ్ఞానమునకై తపించువారిచే

సేవితం = సేవింపబడునది

కలుష హృత్ = కల్మషములను హరించునది

సద్వాసనా = శుభ వాసనలను (సంస్కారములను)

ఆవిష్కృతమ్ = కలుగజేయునది(అయిన)

శంభు ధ్యాన = ఈశ్వరునియొక్క ధ్యానము (అనెడి)

సరోవరం = సరోవరమును

వ్రజ = పొందుము

మన హంస అవతంస = ఓ (నా) మనస్సు అనెడి హంసరాజమా

స్థిరం = స్థిరముగా.

కిం = ఎందులకు

క్షుద్రాశ్రయ = అల్పములైనవాటిని ఆశ్రయించి

పల్వల భ్రమణ = బురద గుంటలయందు తిరుగుటచే

సంజాత శ్రమం ప్రాప్స్యసి = జనించెడి శ్రమను పొందెదవు?

మనస్సు అనెడి ఓ హంసరాజమా! నీవు సుస్థిరమైన "ఈశ్వర ధ్యానము" అనెడి సరోవరమును పొందుము. "ఈశ్వర ధ్యానము" అను ఆ సరస్సు శాశ్వతమైన ఆనందమును నీరుగా కలిగియున్నది. దేవతలు మరియు మునుల యొక్క హృదయములు అనెడి పద్మములకు ఆశ్రయమైయున్నది. నిర్మలమైనది, బ్రహ్మజ్ఞానమునకై తపించుచున్నవారి దాహార్తిని తీర్చునది, మనలోని కలుషములను హరించునది, మంచి సంస్కారములను మనయందు ఆవిష్కరించునది అగు ఆ సరోవరమును స్థిరముగా పొందుము. ఓ మనసా! నీవు అట్టి సరస్సును పొందక, ఎందులకు అల్పములైన బురదగుంటలను ఆశ్రయించి అనవసర శ్రమను పడుచున్నావు?

కొన్ని వివరణలు:

(1) ఈ శ్లోకములో ఈశ్వర-ధ్యానము సరోవరముతో పోల్చబడినది. ఆ సరోవరములో ఏది నీరుగా యున్నదో, అందలి పద్మములు ఏమిటో, ఆ నీటిని ఎవరు త్రాగుచున్నారో, ఆ నీటి తత్వమేమిటో, ఆ నీరు త్రాగడంవలన ఏమి జరుగుతుందో ఈ శ్లోకంలో శ్రీ శంకరాచార్యులవారు బోధించారు.

(2) పైన తెలిపిన పోలికల సహాయంతో - ఈశ్వర-ధ్యానాన్ని అసలు సరోవరంతో ఎందుకు పోల్చారో అని అలోచిస్తే, అప్పుడు, ఈ శ్లోకంలో "బురద గుంటలను ఆశ్రయించి శ్రమపడుట" అని దేనిని గురించి చెబుతున్నారో మనకు అర్ధమువుతుంది!